تحقیقات ترویج و توسعه روستایی - مقالات آماده انتشار

تحلیل اثرات طرح هادی روستایی بر کیفیت زندگی ساکنین دهستان رازان شهرستان خرم‌آباد

کریم نادری مهدیی؛ رضوان امیدنژاد؛ سعید غلامرضایی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-20

چکیده

کیفیت زندگی اساساً برای ارزیابی وضعیت بهزیستی افراد یا جوامع به‌مثابه یک کل به کار می‌رود و طرح هادی روستایی، به‌عنوان نخستین تلاش سازمان‌یافته و فراگیر برای بهبود کیفیت زندگی روستایی و ساماندهی ... بیشتر کیفیت زندگی اساساً برای ارزیابی وضعیت بهزیستی افراد یا جوامع به‌مثابه یک کل به کار می‌رود و طرح هادی روستایی، به‌عنوان نخستین تلاش سازمان‌یافته و فراگیر برای بهبود کیفیت زندگی روستایی و ساماندهی فضاهای روستایی است. با توجه به ادامه روند اجرای این طرح‌ها، ارزیابی اثرات آن‌ها، موضوع مهمی است که می‌تواند از یک‌سو پیامدهای اجرای طرح را در روستا مشخص کند و از سوی دیگر با شناسایی قوت‌ها و ضعف‌های موجود، اطلاعات لازم را برای مدیریت بهتر طرح‌ها فراهم نماید. در این راستا تحقیق حاضر باهدف بررسی اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان دهستان رازان شهرستان خرمآباد انجام‌شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت میدانی با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوارهای روستاهای رازان به تعداد 515 نفر که 220 سرپرست از روستاهایی که طرح هادی در آن‌ها اجراشده، انتخاب و پرسشگری صورت پذیرفت. انتخاب نمونه‌ها به روش تصادفی ساده انجام‌گرفته است. پرسشنامهای محقق ساخته، با مرور پیش نگاشتهها طراحی گردید که روایی آن بر پایه نظر جمعی از کارشناسان بنیاد مسکن استان لرستان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاههای بوعلی سینا و لرستان تأیید شد و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ در دامنه (94%-83%=α) تأیید گردید. به منظور بررسی نتایج از نرم‌افزار Spss نسخه 21 استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که در مجموع، اجرای طرح هادی تأثیر مثبتی بر بعد کالبدی کیفیت زندگی داشته است این در حالی است که بر ابعاد اجتماعی و اقتصادی و محیطزیستی کیفیت زندگی تأثیر مثبت و معنیداری نداشته است.

شناسایی و اعتبارسنجی پیامدهای تضاد در بهره ‏برداری از مراتع استان آذربایجان‏غربی: همگرایی روش‏های کیفی و کمّی

لطیف حاجی؛ داریوش حیاتی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 21-34

چکیده

مطالعه حاضر یک پژوهش کاربردی است که به دنبال شناسایی و اعتباریابی پیامدهای تضاد بر سر بهره ‏برداری از مراتع استان آذربایجان‏ غربی است. فرآیند اجرای پژوهش حاضر بر اساس رویکرد آمیخته بود که در ... بیشتر مطالعه حاضر یک پژوهش کاربردی است که به دنبال شناسایی و اعتباریابی پیامدهای تضاد بر سر بهره ‏برداری از مراتع استان آذربایجان‏ غربی است. فرآیند اجرای پژوهش حاضر بر اساس رویکرد آمیخته بود که در دو مرحله کیفی و کمی انجام شد. روش نمونه‏ گیری در بخش کیفی و کمی پژوهش، به ترتیب روش هدفمند گلوله برفی و تصادفی طبقه ‏ای بود. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش را 17 نفر از کارشناسان و خبرگان و بخش کمّی را 363 نفر از بهره ‏برداران محلی تشکیل می‏ دهد. داده‌های مرتبط در هر دو مرحله با استفاده از روش‌های مختلف یعنی تحلیل مضمون و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم تجزیه‌وتحلیل شدند. تحلیل مضمون، پیامدهای شناسایی‌شده تضاد را در چهار عامل هنجاری-ارزشی، محیط‏زیستی، اقتصادی و مدیریتی طبقه‏ بندی کرد. سپس به منظور اعتباریابی پیامدهای شناسایی‏ شده تضاد از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده شد. تحلیل ‏ها مطلوب بودن روایی، پایایی و شاخص‌های برازش مدل ساختار عاملی را اثبات کرد. نتایج به‌دست‌آمده بر اساس نظرات شرکت‌کنندگان در این پژوهش، می‏ تواند بینش درستی در مورد سیاست‏ های بلندمدت برای حل تضاد بر سر بهره ‏برداری و مدیریت مراتع فراهم ‏کند. به‌طورکلی این مطالعه پیشنهاد می ‏کند که راهکارهای مدیریت مراتع بر اساس شرایط و ظرفیت‏ های مردم محلی اتخاذ گردد.

نیازسنجی آموزشی دامداران شهرستان خرم‌آباد با استفاده از مدل بوریچ

فرشته حافظی؛ مسعود بیژنی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 35-51

چکیده

از آنجا که دامداران نقش بارزی در بالا بردن کارایی و اثربخشی فعالیتهای دامداری و کمیت و کیفیت تولیدات این زیر بخش دارند، بنابراین شناخت نیازهای آموزشی اهمیت دارد. هدف کلی این پژوهش نیازسنجی آموزشی ... بیشتر از آنجا که دامداران نقش بارزی در بالا بردن کارایی و اثربخشی فعالیتهای دامداری و کمیت و کیفیت تولیدات این زیر بخش دارند، بنابراین شناخت نیازهای آموزشی اهمیت دارد. هدف کلی این پژوهش نیازسنجی آموزشی دامداران روستاهای شهرستان خرمآباد با استفاده از مدل نیازسنجی بوریچ بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی، به لحاظ روش‌شناسی توصیفی و از لحاظ نحوه‏ی جمع‌آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات پیمایشی ـ میدانی است. در این پژوهش جامعه آماری شامل تمامی دامداران شهرستان خرمآباد در استان لرستان در سال 1400 میباشند که بنا بر اطلاعات گرفته‌شده از مرکز آمار ایران، تعداد کل دامداران در این شهرستان حدود 12014 نفر میباشد. با بهرهگیری از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونهگیری تصادفی با انتساب متناسب، تعداد 372 نفر از دامداران انتخاب شدند. روایی شکلی و محتوایی ابزار تحقیق از طریـق تشـکیل گـروه تخصصـی متخصصـان رشـته ترویـج و آموزش کشـاورزی دانشـگاه تربیت مدرس و کارکنان اداره کل دامپزشکی شهرستان خرمآباد مورد تأیید قرار گرفت. برای سنجش پایایی از پیش‏آزمون و محاسبه ضریب پایایی آلفای کرونباخ و برای تجزیه‌وتحلیل داده‏ها نیز از نرم‏افزار SPSS26 استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش 32 صلاحیت و توانمندی موردنیاز بر پایه نمره اولویت که از مدل بوریچ به دست آمده اولویتبندی شدند. تجزیه‌وتحلیل نشان داد که بالاترین و بیشترین نیاز آموزشی دامداران عبارت‌اند از: نحوه تزریق دارو به دام، بیمه دام، تلقیح مصنوعی و مراقبتهای فردی و بهداشتی که نیاز به آموزش بالایی دارند.

بررسی تأثیر استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بر توانمندسازی روانشناختی زنان روستایی شهرستان سلماس

رحیم کاظمی؛ امیر نعیمی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 52-70

چکیده

این مطالعه با هدف، تحلیل تأثیر استفاده از رسانه ها و شبکه های اجتماعی بر توانمندسازی روانشناختی زنان روستایی شهرستان سلماس انجام گرفت. روش تحقیق مطالعه، توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، 21113 ... بیشتر

عوامل روان‌شناختی مؤثر بر توسعه صنایع دستی در مناطق روستایی شهرستان زنجان

شیرین سلطانی؛ رویا کرمی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 71-89

چکیده

ایجاد تحول در شیوه زندگی و آسیب پذیری اشتغال روستایی سبب توجه فراوان به صنایع دستی با توجه به سهولت توسعه آنها شده است. صنایع دستی با خصوصیات ممتازی چون: تکیه بر عوامل تولید محلی، دانش بومی، سرمایه اندوز ... بیشتر ایجاد تحول در شیوه زندگی و آسیب پذیری اشتغال روستایی سبب توجه فراوان به صنایع دستی با توجه به سهولت توسعه آنها شده است. صنایع دستی با خصوصیات ممتازی چون: تکیه بر عوامل تولید محلی، دانش بومی، سرمایه اندوز بودن، کاربر بودن، مشارکت دادن زنان در تولید، متنوع کردن منابع درآمد خانوار، کاهش ریسک درآمد، برخورداری از ریشه های عمیق و پایدار در فرهنگ غنی کشور، بهبود رفاه خانوار روستایی بدون تخریب منابع طبیعی، دارای جایگاه محوری در اشتغال و کمک به معیشت پایدار جوامع روستایی است. در این میان شناسایی و بررسی ویژگی های روانشناختی تولیدکنندگان صنایع دستی در جهت توسعه، تولید کالا های بیشتر، جدیدتر و باکیفیت‌تر حائز اهمیت فراوانی می‌باشد. از این رو این مطالعه با هدف کلی بررسی نقش عوامل روانشناختی مؤثر بر توسعه صنایع دستی در مناطق روستایی شهرستان زنجان انجام شد. جامعه آماری این تحقیق 13020 نفر بهره برداران بخش کشاورزی شهرستان زنجان می باشند که از بین آنها تولیدکنندگان صنایع دستی به عنوان جامعه هدف انتخاب و با استفاده از روش نمونه گیری تناسبی طبقه ای، نمونه موردنظر از سطح روستاهای شهرستان زنجان انتخاب گردید. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 211 نفر تعیین گردید. ابزار مورداستفاده در این تحقیق پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن با نظرخواهی از متخصصان موضوعی موردبررسی قرار گرفت و پایایی ترکیبی، برای متغیرهای تحقیق در رنج 0.82 تا 0.91 ارزیابی و تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرمافزارهای آماری24 SPSS و24 AMOS انجام شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که عوامل روان شناختی شامل ریسک‌پذیری، اعتماد به نفس، آینده نگری و انگیزه از اثر مثبت و معنی دار بر توسعه صنایعدستی برخوردار هستند.

عوامل مؤثر ‏بر رضایتمندی دامداران از عملکرد تعاونی های تخصصی ‏

محمد صادق ابراهیمی؛ عنایت پرویزی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 90-102

چکیده

بخش تعاونی یکی از بخش‌های مهم و سه‌گانه اقتصاد ایران است. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل ‏مؤثر ‏بر رضایتمندی دامداران از عملکرد تعاونی های تخصصی ‏ (مطالعه موردی: شهرستان خمینی‌شهر) ‏انجام شده ... بیشتر

بررسی نقش اعتبارات بانک کشاورزی بر توسعه بخش زراعت، دامپروری و باغبانی شهرستان کنگاور

رضوان کلهر؛ مهدی قاسمی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 103-118

چکیده

یکی از مهم‌ترین موضوعات مرتبط با بخش کشاورزی کمبود سرمایه کشاورزان به شمار می‌رود که همواره به‌عنوان یکی از عوامل محدودکننده رشد این بخش مطرح بوده است. اعطای اعتبارات با مدیریت صحیح می‌‍تواند ... بیشتر یکی از مهم‌ترین موضوعات مرتبط با بخش کشاورزی کمبود سرمایه کشاورزان به شمار می‌رود که همواره به‌عنوان یکی از عوامل محدودکننده رشد این بخش مطرح بوده است. اعطای اعتبارات با مدیریت صحیح می‌‍تواند نقش مهمی را در رشد بخش کشاورزی بازی کند و موجبات توسعه ملی را فراهم آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تسهیلات و اعتبارات بانک کشاورزی در توسعه بخش زراعت، دامپروری و باغبانی شهرستان کنگاور به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش روستاییانی می‌باشد که بین سال‌های 1390 تا 1396 از تسهیلات و اعتبارات بانک کشاورزی استفاده نموده‌اند (1000=N) که با استفاده از نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای 213 نفر از آن‌ها برای انجام تحقیق انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه استفاده گردید. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان و کارشناسان مورد تائید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق از طریق انجام پیش‌آزمون بین 30 نفر خارج از نمونه آماری و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای مؤلفه‌های اصلی پرسشنامه (در دامنه بین 0.65 تا 0.87) تعیین شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به‌وسیله نرمافزار SPSS24 انجام شد. یافته‌های حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد رابطه معناداری بین متغیرهای درآمد سالانه کل و درآمد سالانه حاصل از فعالیت کشاورزی با توسعه بخش زراعت و رابطه مثبت و معناداری بین استفاده از تسهیلات و اعتبارات بانک کشاورزی با توسعه بخش زراعت وجود دارد؛ اما نتایج تحلیل همبستگی حاکی از عدم وجود رابطه معنادار بین دریافت اعتبارات از بانک کشاورزی با توسعه بخش دامپروری و باغبانی دارد

ارزیابی اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی دهستان تیرچائی شهرستان میانه

محمدرضا نعمتی؛ بهروز محمدی یگانه

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 119-134

چکیده

بعد از اجرای چندین دهه برنامه‌ها و راهبردهای مرتبط با گردشگری، این راهبردها و برنامه‌ها دارای اثرات متفاوتی بر روی پایداری سکونتگاه‌های روستایی بوده است، در همین راستا در تحقیق حاضر به شناخت اثرات ... بیشتر بعد از اجرای چندین دهه برنامه‌ها و راهبردهای مرتبط با گردشگری، این راهبردها و برنامه‌ها دارای اثرات متفاوتی بر روی پایداری سکونتگاه‌های روستایی بوده است، در همین راستا در تحقیق حاضر به شناخت اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر روی پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی روستاهای موردمطالعه پرداخته شد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، روش گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) و جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها SPSS و معادلات ساختاری استفاده‌شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر دهستان تیرچائی شهرستان میانه می‌باشد. یافته‌ها و نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای نشان می‌دهد با توجه به مطلوبیت مورد آزمون (3) مقدار آماره تی هر سه بعد مطلوب و معنادار ارزیابی می‌شود که بعد اقتصادی با آماره تی 3.620 دارای بالاترین مقدار آماره تی می‌باشد. در ادامه تحقیق جهت تحلیل تفاوت اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر پایداری روستاهای موردمطالعه از آزمون کروسکال والیس استفاده‌شده است، بر همین مبنا نتایج نشان می‌دهد، در هر سه بعد موردمطالعه تفاوت معناداری در ارتباط با اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر پایداری روستاهای موردمطالعه مشاهده نمی‌شود. همچنین یافته‌های مربوط به معادلات ساختاری نشان می‌دهد در ابعاد اقتصادی و اجتماعی گردشگری خانه‌های دوم اثرات مثبتی به همراه داشته است ولی در بعد کالبدی- محیط زیستی این اثرات معنادار نمی‌باشد.

نگرش کشاورزان در خصوص کشاورزی پایدار و ارتباط آن با رفتارهای پایدار مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی (مطالعه موردی: شهرستان اراک)

فائزه السادات ابطحی؛ زهرا هوشمندان مقدم فرد

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 135-149

چکیده

به دلیل تأثیرات نامطلوب کشاورزی مرسوم روی سلامتی انسان‌ها و محیط‌زیست، تاکید زیادی در سطح جهانی و نیز ملی در جهت حرکت به سمت کشاورزی پایدار شده است. شناخت وضعیت نگرشی و رفتاری کشاورزان، به عنوان عاملان ... بیشتر به دلیل تأثیرات نامطلوب کشاورزی مرسوم روی سلامتی انسان‌ها و محیط‌زیست، تاکید زیادی در سطح جهانی و نیز ملی در جهت حرکت به سمت کشاورزی پایدار شده است. شناخت وضعیت نگرشی و رفتاری کشاورزان، به عنوان عاملان این سیاست، از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. در این تحقیق توصیفی- همبستگی، نگرش و رفتار کشاورزان در خصوص کشاورزی پایدار با تأکید بر حفظ نباتات مطالعه شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی و فرمول کوکران 300 نفر از کشاورزان شهرستان اراک انتخاب و مطالعه شدند. روایی ابزار تحقیق با استفاده از نظرات صاحب‌نظران تایید شد و پایایی آن نیز با انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ بزرگ‌تر از 0.86 برای شاخصهای ترکیبی به دست آمد. نتایج نشان داد که 86 درصد کشاورزان، نگرشی خنثی و تنها 14 درصد نگرش مساعدی در خصوص کشاورزی پایدار داشتند. ضریب همبستگی نشان داد که رفتار کشاورزان ارتباط مثبت و معنی‌داری با متغیرهای نگرش به پایداری، سطح تحصیلات، مساحت زمین‌های زراعی دیم، مساحت زمین‌های زراعی یکپارچه‌شده، میزان علاقه به یکپارچه‌سازی، ارتباط با کارشناسان کشاورزی، ارتباط با مراکز فروش ماشین‌آلات کشاورزی، بازدید از مزارع ترویجی، استفاده از رادیو، کشاورزان همسایه در روستا و رابطه منفی و معنی‌داری با درآمد ماهانه کشاورزان داشت. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که متغیرهای نگرش، مساحت زمین زراعی، درآمد ماهانه، سطح تحصیلات، دریافت اطلاعات از فروشندگان نهاده‌ها و علاقه به یکپارچه کردن مزارع، 33.9 درصد واریانس رفتار کشاورزان در خصوص پایداری را تبیین می‌کند.

رابطه‌ی فقر اقتصادی اجتماعی با تخریب مراتع در مناطق روستایی شهرستان ایلام

سمیه شبیبی؛ مرجان واحدی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 150-168

چکیده

مراتع به‌عنوان یکی از مهمترین عرصه‌های منابع طبیعی در کشور ما نقش مهمی در دستیابی به توسعه پایدار ایفا می‌کنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه فقر اقتصادی اجتماعی با تخریب مراتع در مناطق ... بیشتر مراتع به‌عنوان یکی از مهمترین عرصه‌های منابع طبیعی در کشور ما نقش مهمی در دستیابی به توسعه پایدار ایفا می‌کنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه فقر اقتصادی اجتماعی با تخریب مراتع در مناطق روستایی شهرستان ایلام بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان ایلام به تعداد 6014 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، تعداد 200 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب‌شده و با استفاده از ابزار پرسشنامه موردمطالعه قرار گرفتند. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از استاد راهنما و کارشناسان ترویج تأیید و پایایی پرسشنامه از طریق انجام پیش‌آزمون و محاسبه آلفای کرونباخ برای بخش‌های مختلف پرسشنامه (به‌طور متوسط 0.855) مورد تائید قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 به انجام رسید. بررسی وضعیت مؤلفه‌های فقر نشان داد که 63 درصد روستاییان از نظر اقتصادی و 42 درصد از نظر اجتماعی، فقیر محسوب می‌شوند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که متغیرهای وضعیت مسکن، وضعیت درآمد، وضعیت تغذیه و شرایط ذهنی روانی توانسته‌اند 56 درصد از تغییرات متغیر وابسته تخریب مراتع در مناطق روستایی شهرستان ایلام را تبیین نمایند؛ بنابراین پیشنهاد میگردد مسئولان با فراهم آوردن شرایط لازم جهت بهبود وضعیت زندگی روستاییان از نظر جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی، از تخریب مراتع در مناطق روستایی جلوگیری به عمل‌آورند.

سنجش وضعیت گردشگری کشاورزی غرب مازندران از لحاظ پایداری

رضا سلیمان نژاد؛ امیرحسین علی بیگی؛ لاله صالحی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 169-193

چکیده

یکی از سیاست‌های توسعه‌ای متناسب با شرایط مناطق روستایی گردشگری پایدار کشاورزی است. اکثر کشورهای جهان نیز این نوع گردشگری را به عنوان راهبردی نوین برای توسعه نواحی روستایی مدنظر قرار داده‌اند، اما ... بیشتر یکی از سیاست‌های توسعه‌ای متناسب با شرایط مناطق روستایی گردشگری پایدار کشاورزی است. اکثر کشورهای جهان نیز این نوع گردشگری را به عنوان راهبردی نوین برای توسعه نواحی روستایی مدنظر قرار داده‌اند، اما پایداری گردشگری کشاورزی در ایران و به‌خصوص استان مازندران قابل‌تردید است. این پژوهش توصیفی- همبستگی با هدف تبیین پایداری گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران و متغیرهای تأثیرگذار بر آن انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش 72 نفر از کشاورزان دارای سایت گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران بودند که به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود که بر اساس مبانی نظری و سه مرحله دلفی از طریق مصاحبه با 21 نفر از کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی در سازمان‌های مختلف که به صورت هدفمند انتخاب شدند، 86 شاخص در قالب ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی شناسایی گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به تأیید پانل متخصصان رسید و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. به‌منظور بررسی میزان پایداری از طبقات پنج‌گانه پرسکات-آلن استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت گردشگری کشاورزی در غرب مازندران ناپایدار است. این پایداری در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی تقریباً ناپایدار و از لحاظ اقتصادی از پایداری متوسط برخوردار می‌باشد. شهرستان تنکابن نسبت به رامسر و چالوس از پایداری بهتری در سه بعد اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی برخوردار بود؛ اما این اختلاف بر اساس آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه معنی‌دار نبود. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که سه متغیر اندازه مزرعه، سابقه فعالیت در زمینه گردشگری کشاورزی و درآمد بیشترین تأثیر را بر دیدگاه کشاورزان در ارتباط با پایداری گردشگری کشاورزی داشته‌اند. لازم است جهت توسعه گردشگری کشاورزی به اصول پایداری و ابعاد مختلف آن توجه شود تا ضمن بهره‌مندی از مزایای آن از آسیب‌ها در راستای توسعه پایدار جلوگیری شود.

شناسایی راهکارهای افزایش تمایل جوانان روستایی برای زندگی و اشتغال در روستا پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی

اصغر احمدی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 194-207

چکیده

شناسایی راهکارهای افزایش تمایل جوانان روستایی برای زندگی و اشتغال در روستا پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی بیشتر

بررسی راهکارهای توانمندسازی حاشیه‌نشینان روستایی شهر ایلام

حدیث نصرت پور؛ حسین مهدی زاده؛ سمیره صی محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 اسفند 1402

چکیده

حاشیه‌نشینی یکی از چهره‌های بارز فقر فرهنگی و اقتصادی شهری است. مطالعه‌ حاضر با هدف بررسی راهکارهای توانمندسازی حاشیه‌نشینان روستایی شهر ایلام تدوین گردیده است. این پژوهش از لحاظ پارادیم، کمی و از ... بیشتر حاشیه‌نشینی یکی از چهره‌های بارز فقر فرهنگی و اقتصادی شهری است. مطالعه‌ حاضر با هدف بررسی راهکارهای توانمندسازی حاشیه‌نشینان روستایی شهر ایلام تدوین گردیده است. این پژوهش از لحاظ پارادیم، کمی و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه‌ گردآوری داده‌ها جزء تحقیقات پیمایشی محسوب می‌شود. جامعه‌ آماری متشکل از تمامی حاشیه‌نشینان شهر ایلام بود. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 200 نفر تعیین شد که به روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب گردیدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط جمعی از متخصصین علوم اجتماعی و توسعه روستایی تایید، و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بین 7/0 تا 9/0 ارزیابی گردید. میانگین ابعاد با میانگین متوسط 3 مقایسه شد و یافته‌ها نشان داد که میانگین توانمندی حاشیه‌نشینان از نظر بعد روانشناختی 55/3، بعد اجتماعی14/3، بعد اقتصادی78/2و بعد سیاسی57/2 بود. نتایج حاکی از پایین‌تر بودن سطح بعد اقتصادی و سیاسی توانمندی حاشیه‌نشینان از عدد مبنای 3 می‌باشد. به نظر می‌رسد توانمندسازی حاشیه‌نشینان از نظر این دو بعد باید در اولویت برنامه‌ریزان علوم اجتماعی قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود یک برنامه‌ی جامع برای ارتقاء سطح توانمندی و سیاست‌های توانمندسازی مبتنی بر آموزش مهارت‌های فنی و حرفه ای و تخصصی و کسب و کار برای حاشینه‌نشینان تدوین گردد.

مشاهده مقاله

شناسایی اثرات اجتماعی- اقتصادی بیمه محصولات کشاورزی (مورد مطالعه: کشاورزان گندم‏کار دیم شهرستان قصرشیرین)

سهیلا نورایی نصرآبادی؛ سعید غلامرضایی؛ یوسف آزادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 اسفند 1402

چکیده

شناسایی و واکاوی آثار بیمه محصولات کشاورزی از جمله اقداماتی است که سیاست‏گذاران امر بیمه را در پیشبرد هر چه بیشتر اهداف صندوق بیمه رهنمون می‏سازد. از این‏ رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و شناسایی اثرات ... بیشتر شناسایی و واکاوی آثار بیمه محصولات کشاورزی از جمله اقداماتی است که سیاست‏گذاران امر بیمه را در پیشبرد هر چه بیشتر اهداف صندوق بیمه رهنمون می‏سازد. از این‏ رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و شناسایی اثرات اجتماعی و اقتصادی بیمه محصولات کشاورزی در شهرستان قصرشیرین انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 1500 نفر از کشاورزان گندم‌کار شهرستان قصرشیرین واقع در استان کرمانشاه می‏باشند. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 120 نفر برآورد گردید و نمونه‏ها با استفاده از روش نمونه‏گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شدند. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب، به روش اعتبار محتوایی و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (بیش‏تر از 7/0) مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت تجزیه و تحلیل داده‏ها به کمک نرم‏افزار SPSS انجام شد. طبق نتایج اولویت‏بندی بیشترین تأثیر اجتماعی بیمه کشاورزی در «افزایش تعامل کشاورزان با نهادهای دولتی»، «حفظ کرامت کشاورزان» و «آشنایی کشاورزان با محاسبات جدید» و بیشترین تأثیر اقتصادی بیمه کشاورزی در «کاهش زیان»، «افزایش قدرت خرید» و «افزایش درآمد کشاورزان» می‏باشد. همچنین بر اساس نتایج تحلیل عاملی اثرات بیمه کشاورزی در سه عامل «ایجاد امنیت اقتصادی»، «تحول اجتماعی» و «مخاطرات اخلاقی» دسته‌بندی شده است که این عوامل توانستند 68/40 درصد از واریانس کل را تبیین نمایند.

مشاهده مقاله

شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر رواج مصرف مواد مخدر در جوامع روستایی دهستان بناب، استان زنجان

جواد معصومی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 اسفند 1402

چکیده

چکیده اعتیاد و مصرف مواد مخدر پدیده‌ای است که آینده کشور را در ابعاد گوناگون با چالش مواجه‌ می‌سازد. بدین منظور مطالعه و برنامه‌ریزی به منظور مقابله با این معضل اجتماعی، نیازمند شناخت و بررسی عوامل ... بیشتر چکیده اعتیاد و مصرف مواد مخدر پدیده‌ای است که آینده کشور را در ابعاد گوناگون با چالش مواجه‌ می‌سازد. بدین منظور مطالعه و برنامه‌ریزی به منظور مقابله با این معضل اجتماعی، نیازمند شناخت و بررسی عوامل موثر بر شیوع مصرف مواد مخدر می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف شناخت و اولویت بندی عوامل موثر بر گرایش به اعتیاد و مصرف مواد مخدر در نواحی روستایی دهستان بناب استان زنجان انجام گردیده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی_تحلیلی و گردآوری داده ها بر اساس روش کتابخانه ای و میدانی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوار ساکن در روستا و افراد معتاد می‌باشد. به علت تعداد بالای روستاهای دهستان مورد مطالعه که تعداد 25روستای دارای سکنه بوده تعداد 10 روستا از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و بر مبنای تعداد جمعیت، تعداد نمونه هر طبقه جمعیتی مشخص شد. روش تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و تهیه و تکمیل پرسشنامه‌ای محرمانه بوده که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان تایید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (72/0) مورد تایید قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان داد که بر اساس دیدگاه جامعه آماری مهم‌ترین عوامل موثر در پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر نظارت خانواده‌ها، ایجاد و تنوع فرصتهای شغلی و همچنین توسعه امکانات گذران اوقات فراغت می‌باشد.مجموعه‌ای از عوامل در بروز و گسترش مصرف مواد مخدر در روستاها نقش دارند که از جمله آنها می‌توان به عوامل فردی، نظام تربیتی خانواده، اقتصادی، اجتماعی و در نهایت عامل فرهنگی اشاره نمود.

مشاهده مقاله

تحلیل شبکه اعتماد و تعامل بین نهادی در حکمرانی آب کشاورزی استان مازندران

طاهر عزیزی خالخیلی؛ حمید کریمی؛ میثم منتی زاده؛ محمد تقی خورند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 اسفند 1402

چکیده

ماهیت فرابخشی حکمرانی آب، ضرورت همکاری و هماهنگی بین کنش‏گران درگیر در حکمرانی آب را ایجاب می‏‏نماید. انسجام شبکه حکمرانی آب مستلزم وجود اعتماد بین این کنش‏گران برای تقویت ارتباطات و تعاملات ... بیشتر ماهیت فرابخشی حکمرانی آب، ضرورت همکاری و هماهنگی بین کنش‏گران درگیر در حکمرانی آب را ایجاب می‏‏نماید. انسجام شبکه حکمرانی آب مستلزم وجود اعتماد بین این کنش‏گران برای تقویت ارتباطات و تعاملات فی‏مابین آن‏هاست. مطالعه حاضر با هدف تحلیل شبکه حکمرانی آب در استان مازندران از منظر پیوندهای اعتماد و تعامل بین نهادی انجام گردید. در این راستا، ابتدا به روش پژوهش آرشیوی، مشاهده مستقیم و مصاحبه غیرساختارمند با کارشناسان و فعالان حوزه‏ی حکمرانی آب استان مازندران، تعداد 21 نهاد و تشکل شناسایی شدند و در مرحله‏ی بعد، برای تحلیل ساختار الگوی روابط بین این کنش‏گران نهادی، از رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتماد و تعامل بین نهادی در سطح شبکه حکمرانی آب استان مازندران در حد متوسط می‏باشد و از این رو ارتباطات بین کنش‏گران این شبکه به راحتی صورت نمی‌گیرد. همچنین نهادهای همچون؛ شرکت سهامی آب منطقه‌ای، سازمان جهاد کشاورزی و استانداری از جایگاه مهمی در سطح شبکه اعتماد و تعامل بین نهادی قرار دارند و نقش واسطه‌ای و میانجی‌گر را بر عهده دارند. برمبنای نتایج این پژوهش، تقویت اعتماد بین کنش‏گران حکمرانی آب و تعامل هرچه بیشتر آن‏ها در سطوح سیاست‏گزاری، برنامه‏ریزی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های منابع آب، می‏تواند انسجام شبکه حکمرانی آب استان مازندران را بهبود ببخشد.

مشاهده مقاله

ارزیابی تاثیر سرمایه انسانی بر بهره‌وری نیروی کار بخش کشاورزی ایران

محمدحسین ذوقی پور؛ حیدر قلی‌زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 فروردین 1403

چکیده

ارتقای بهره‌وری کلیدواژه تحقق رشد و توسعه اقتصادی است و بهره‌وری نیروی کار رابطه مستقیمی با کیفیت و استانداردهای زندگی دارد. سرمایه انسانی به عنوان یک نهاده تولید، بر نهاده نیروی کار اثر می‌گذارد و ... بیشتر ارتقای بهره‌وری کلیدواژه تحقق رشد و توسعه اقتصادی است و بهره‌وری نیروی کار رابطه مستقیمی با کیفیت و استانداردهای زندگی دارد. سرمایه انسانی به عنوان یک نهاده تولید، بر نهاده نیروی کار اثر می‌گذارد و باعث بالاتر رفتن دانش و مهارت او می‌شود. به این ترتیب انتظار می‌رود بهبود سرمایه انسانی موجب ارتقای بهره‌وری شود. بدیهی است چنین نقشی، با توجه به محدودیت منابع در بخش کشاورزی ایران از اهمیت مضاعفی برخوردار است. در این مطالعه، تاثیر سرمایه انسانی بر بهره‌وری نیروی‌کار بخش کشاورزی در طی دوره زمانی 1396-1346 با استفاده از الگوی خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) مورد واکاوی قرار می‌گیرد. نتایج برآورد الگوی کوتاه‌مدت نشان داد بهره‌وری نیروی کار از یک وقفه خود، سرمایه فیزیکی با دو وقفه، سرمایه انسانی، دانش و فناوری، و منابع طبیعی به‌صورت مثبت و معنی‌داری تأثیر می‌پذیرد. تأثیر سرمایه انسانی در بلندمدت نیز پذیرفته می‌شود. بر این اساس، به ازای هر یک درصد افزایش در شاخص متغیر سرمایه انسانی، بهره‌وری نیروی کار بخش کشاورزی 82/0 درصد، معادل 6/279 هزار ریال، افزایش می‌یابد. تاثیر سایر متغیرهای مستقل استفاده شده در پژوهش شامل متغیرهای سرمایه فیزیکی، دانش و فناوری و منابع طبیعی بر روی بهره‌وری نیروی‌کار بخش کشاورزی مثبت و معنی‌دار ارزیابی شد. همچنین اثر متغیرهای موهومی انقلاب و جنگ، و خشکسالی بر بهره‌وری نیروی‌کار منفی برآورد شد. با توجه به محدودیت روزافزون در دستیابی به نهاده‌های فیزیکی و طبیعی، سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی از اولویت بالایی در دستیابی به اهداف رشد اقتصادی برخوردار می‌باشد.

مشاهده مقاله

بررسی توسعه تجارت الکترونیک در کسب‌وکارهای کارآفرینانه استان سیستان و بلوچستان

مهسا جهانی؛ مهسا فاطمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 فروردین 1403

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، واکاوی قیاسی شرکت‌های دانش‌بنیان استان سیستان و بلوچستان و همچنین شناسایی زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز برای راه‌اندازی تجارت الکترونیک در این نوع شرکت‌ها است. لذا، نمونه مورد ... بیشتر هدف از مطالعه حاضر، واکاوی قیاسی شرکت‌های دانش‌بنیان استان سیستان و بلوچستان و همچنین شناسایی زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز برای راه‌اندازی تجارت الکترونیک در این نوع شرکت‌ها است. لذا، نمونه مورد مطالعه، 162 نفر از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان مستقل و مستقر در پارک علم و فناوری استان سیستان و بلوچستان بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده از دو گروه شرکت‌های فعال در حوزع کشاورزی و غیرکشاورزی، انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه بود که روایی صوری آن توسط اساتید بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز تأیید شد. به منظور بررسی پایایی پژوهش نیز یک مطالعه راهنما از نمونه 30 نفره خارج از نمونه اصلی شامل اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان پارک علم و فناوری استان فارس صورت گرفت. طبق یافته‌های پژوهش، شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌ علم و فناوری نگرش مثبت‌تری نسبت به راه‌اندازی تجارت الکترونیک در مقایسه با شرکت‌های دانش‌بنیان خارج از پارک داشتند. البته، این شرکت‌ها نیاز به آموزش‌های فنی و پشتیبانی را فاکتوری ضروری می‌دانستند. زنان کارآفرین عضو شرکت‌ها از نظر خلاقیت، ریسک‌پذیری و بازاریابی دیجیتالی، وضعیت مطلوب‌تری نسبت به مردان همتای خود داشتند. طبق یافته‌های تحلیل عاملی اکتشافی، زیرساخت‌های فنی-شبکه‌ای، بالاترین درصد از میان دسته‌های امکانات لازم برای راه‌اندازی تجارت الکترونیک را به خود اختصاص داد و پس از آن به ترتیب زیرساخت‌های حمایتی-قانونی، آموزشی و فرهنگی ر رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در همین راستا، پیشنهاد می‌شود که متولیان امر در تجارت الکترونیک، به مسئله حفظ حریم خصوصی و اطلاعات شخصی افراد، توجه بیشتری داشته باشند.

مشاهده مقاله

عوامل موثر بر گرایش دانشجویان رشته‌های کشاورزی دانشگاه تبریز به اشتغال در زمینه گیاهان دارویی

شاپور ظریفیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 فروردین 1403

چکیده

گیاهان دارویی در کشور ما یکی از بخش‌هایی است، که پتانسیل بالایی در ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع و سودآور دارد و می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکل بیکاری فارغ‌التحصیلان کشاورزی ایفا کند. هدف پژوهش شناسایی ... بیشتر گیاهان دارویی در کشور ما یکی از بخش‌هایی است، که پتانسیل بالایی در ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع و سودآور دارد و می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکل بیکاری فارغ‌التحصیلان کشاورزی ایفا کند. هدف پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان رشته‌های کشاورزی دانشگاه تبریز به فعالیت در زمینه گیاهان دارویی بود. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی_همبستگی انجام شد. جامعه آماری 548 نفر، دانشجویان مقطع کارشناسی سال سوم و چهارم رشته‌های مختلف دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی-مورگان، 225 نفر تعیین شد و دانشجویان نمونه با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسشنامه ای در چهار بخش با 86 سوال بود. برای شناسایی عوامل موثر بر گرایش دانشجویان نسبت به اشتغال گیاهان دارویی در قالب دو دسته عوامل پیش‌برنده و بازدارنده از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد: متغیرهای پیش‌برنده در 5 عامل قرار گرفتند که 57 درصد از واریانس کل را تبیین کردند. عامل‌های پیش برنده عبارتند بودند از: انگیزشی_حمایتی، کارآفرینانه، آموزشی_پژوهشی و نظارتی که نقش عامل انگیزشی- حمایتی بیشتر از بقیه عوامل بود. متغیرهای بازدارنده نیز در 5 عامل: زیرساختی، عدم روحیه خطر‌پذیری، محدودیت منابع، موانع کارآفرینانه و موانع اقتصادی، قرار گرفتند که این عوامل در مجموع 47 درصد از واریانس کل را تبیین کردند که نقش عامل موانع زیرساختی از بقیه عوامل بیشتر بود.

مشاهده مقاله

دوره 1 (1401)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده