نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا سلیمان نژاد ¹
• امیرحسین علی بیگی ²
• لاله صالحی ³

¹ دانش آموخته دکتری توسعه روستایی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² عضو هیات علمی دانشگاه رازی

³ استادیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

یکی از سیاست‌های توسعه‌ای متناسب با شرایط مناطق روستایی گردشگری پایدار کشاورزی است. اکثر کشورهای جهان نیز این نوع گردشگری را به عنوان راهبردی نوین برای توسعه نواحی روستایی مدنظر قرار داده‌اند، اما پایداری گردشگری کشاورزی در ایران و به‌خصوص استان مازندران قابل‌تردید است. این پژوهش توصیفی- همبستگی با هدف تبیین پایداری گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران و متغیرهای تأثیرگذار بر آن انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش 72 نفر از کشاورزان دارای سایت گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران بودند که به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود که بر اساس مبانی نظری و سه مرحله دلفی از طریق مصاحبه با 21 نفر از کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی در سازمان‌های مختلف که به صورت هدفمند انتخاب شدند، 86 شاخص در قالب ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی شناسایی گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به تأیید پانل متخصصان رسید و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. به‌منظور بررسی میزان پایداری از طبقات پنج‌گانه پرسکات-آلن استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت گردشگری کشاورزی در غرب مازندران ناپایدار است. این پایداری در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی تقریباً ناپایدار و از لحاظ اقتصادی از پایداری متوسط برخوردار می‌باشد. شهرستان تنکابن نسبت به رامسر و چالوس از پایداری بهتری در سه بعد اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی برخوردار بود؛ اما این اختلاف بر اساس آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه معنی‌دار نبود. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که سه متغیر اندازه مزرعه، سابقه فعالیت در زمینه گردشگری کشاورزی و درآمد بیشترین تأثیر را بر دیدگاه کشاورزان در ارتباط با پایداری گردشگری کشاورزی داشته‌اند. لازم است جهت توسعه گردشگری کشاورزی به اصول پایداری و ابعاد مختلف آن توجه شود تا ضمن بهره‌مندی از مزایای آن از آسیب‌ها در راستای توسعه پایدار جلوگیری شود.

کلیدواژه‌ها

• توسعه روستایی
• گردشگری کشاورزی
• پایداری
• استان مازندران

عنوان مقاله [English]

Assessing the Status of Agricultural Tourism in the West of Mazandaran in terms of Sustainability

نویسندگان [English]

• Reza Soleimannejad ¹
• Amirhossein Alibaygi ²
• Laleh Salehi ³

¹ Ph .D in Rural Development, College of Agriculture, Razi University. Kermanshah,

² Razi university

³ Assistant Professor, Department Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

One of the development policies tailored to the conditions of rural areas is sustainable agricultural tourism. Most countries of the world have considered this type of tourism as a new strategy for the development of rural areas, but the sustainability of agricultural tourism in Iran, especially in Mazandaran province, is doubtful. This descriptive-correlation study was conducted to explain the sustainability of agricultural tourism in the west of Mazandaran province and the variables affecting it. The statistical population of the study was 72 farmers with agricultural tourism sites in the west of Mazandaran province who were selected by multi-stage cluster sampling method. The data collection tool was a researcher-made questionnaire that was based on theoretical foundations and three Delphi stages through interviews with 21 experts in the field of agricultural tourism in various organizations that were purposefully selected, 86 indicators in the terms of social, economic, cultural and environmental dimensions were identified. The face and content validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts and the reliability of the questionnaire was confirmed by Cranach's alpha. The Prescott-Allen five classes were used to evaluate the degree of stability. The results showed that the situation of agricultural tourism in western Mazandaran is unstable. This sustainability in social, cultural and environmental dimensions is almost unstable and economically moderate. Tonekabon city had better stability in three dimensions of social, cultural and environmental than Ramsar and Chalous cities, but this difference was not significant according to ANOVA test. The results of multiple regression analysis also showed that the three variables of farm size, history of activity in the field of agricultural tourism and income had the greatest impact on farmer's views regarding the sustainability of agricultural tourism. In order to develop agricultural tourism, it is necessary to pay attention to the principles of sustainability and its various dimensions in order to avoid harm in the direction of sustainable development while enjoying its benefits

کلیدواژه‌ها [English]

• Rural Development
• Agricultural Tourism
• Sustainability
• Mazandaran Province